| Aantekeningen |
- Zonder 'haren' kon een molen geen olie persen. 'Haren' waren matjes van gevlochten paardehaar, die met spekveters in een leren omslag waren genaaid. Tussen de haren matjes werden veekoeken geperst, waarbij de lijn- of raapzaadolie door het vlechtwerk droop. Elke oliemolen had vier 'haren' in bedrijf, die, ondanks de grote hitte en druk tijdens het olie 'slaan', elk ongeveer een jaar zonder reparatie meekonden. Zeker is dat de harenmakerij al in 1673 bestond. Dit blijkt uit een rekening voor geleverde haren aan molen 'De Zoeker'. Deze vond men tijdens de restauratie, toen men een paar oude kisten met een schat aan boekhoud-kundige gegevens ontdekte. Omstreeks 1930 werden de werkzaamheden in de harenmakerij gestaakt. De met geheimzinnigheid omgeven vakkennis verdween met de laatste vakman Jan Jonker; niemand weet meer precies hoe een haar werd gemaakt.
Een nieuw soort haren is na veel experimenteren door een Blindeninstituut bij Laren vervaardigd van sisalvezel en nylon. Deze worden thans gebruikt in molen 'De Zoeker'.
De Harenmakerij stond aan de Hoogstraat bij de noordelijke grens van Koog aan de Zaan. Het woonhuis, gebouwd in 1743 met materialen afkomstig van een oud huis, is jarenlang bewoond geweest door het geslacht Haremaker, die zijn naam aan het uitgeoefende beroep ontleende. De vroegere werkplaats van het pand, waarop de naam van Klaas Haremaker nog prijkt, is nu studeerkamer van de huidige bewoner. Het woonhuis is rond 1800 verbouwd, hier en daar is de Empire-stijl duidelijk te onderscheiden. Van buiten ontdekt men die stijl in de drie schuiframen in de voorgevel. Binnen herkent men de Empire-invloed vooral in de kleine kamer, waarvan de wanden behangen zijn. Onder een getoogd plafond wordt de blauw en wit geschilderde woonkamer gedomineerd door een mangaankleurige smuiger en door een mooi betimmerde wand met een kroonlijst alsmede de pilasters en de deuren van een porseleinkast.
(smuiger = schoorsteenmantel met tegeltableaus of schoorsteentje in een hoek van het achterhuis;
pilaster = ornament dat als een vierkante, platte zuil uit een wand of uit de hoek van twee wanden een weinig naar voren komt)
|
- 1799
