| Aantekeningen |
- Uit: Delf, Cultuurhistorisch magazine voor Delft, jaargang 22, nr. 3; najaar 2020
Omstreeks 1868 kocht Johan Willem Hesse een huis met erf en een stuk weiland op de hoek van de Lange Kleiweg en het Haantje (in Rijswijk vlak tegen Delft aan). Dat was vlakbij de plek waar in 1810 een einde was gekomen aan een herberg genaamd 'het Haantje'.
Hesse was in de eerste plaats veehouder. Lange tijd verkocht hij zijn zuivelproducten aan huis, zoals melk en eieren. Wellicht noemde hij zijn boerderij daarom het 'Roomhuis'. In 1877 begon Hesse naast zijn huis een stalhouderij voor paarden en koetsen. Dat was naar aanleiding van de begrafenis van koningin Sophie. Er zouden immers vele bezoekers naar de plechtigheid in Delft komen. In de krant plaatste hij een advertentie voor zijn nieuwe stalling. Hij gaf als adres op 'tegenover Reineveld', een uitspanning aan de andere kant van de Vliet.
In 1880 breidde Hesse zijn bedrijf uit. Achter zijn huis, nota bene in het achterste gedeelte van de koeienstal, richtte hij een zaaltje in waar gasten iedere zondagmiddag konden luisteren naar muziek. Een paar jaar later was er zelfs 'gelegenheid tot dansen bij muziek'. De zaal kon ook worden gehuurd voor vergaderingen en bijeenkomsten. Dat was nog niet alles. Hesse zette in die tijd een bedrijfje op voor vrachtvervoer, uiteraard nog met paard en wagen. Ook was hij vanaf 1886 enige tijd gemeentelijk vuilnisman van de gemeenten Hof van Delft en Vrijenban. Niet lang daarna kreeg hij een vergunning om naast zijn huis een schietbaan aan te leggen, waar met Flobertbuksen kon worden geschoten. Het is niet bekend hoe lang die schietbaan heeft bestaan, en of het een succes was. De dansgelegenheid bleek in ieder geval een schot in de roos. In de jaren na de Eerste Wereldoorlog vonden in het zaaltje ook concerten en muziekuitvoeringen plaats.
In 1927 is de oude Hesse overleden. Hij is opgevolgd door zijn jongste zoon, Willem. Die liet na enige tijd achter en naast het café een luxueuze theetuin aanleggen. Recreatieve fietsers konden op zonnige zomerdagen even uitrusten onder de hoge bomen van de uitspanning. In de Tweede Wereldoorlog was het café wel open, maar draaide het maar matig. Bij de brug over de Kerstanjewetering zat een controlepost, die aanvankelijk werd bemand door Duitse soldaten, later door de Landwacht. Soms zijn er mensen aangehouden en opgepakt, die in afwachting van verder transport werden vastgezet in het café. In de hongerwinter van 1944-1945 gingen mensen uit Delft erop uit om voedsel te bemachtigen. Velen gingen via Het Haantje naar het Westland. Op de terugweg werden zij soms door de Landwacht beroofd van het eten, dat zij voor veel geld en met veel moeite hadden bemachtigd.
Buurtbewoners kwamen nog wel langs in het café voor de distributiebonnen, die hier werden uitgegeven. Vanaf april 1942 hield de Boerenleenbank iedere woensdagavond van zes tot acht uur zitting in een lokaal bij Hesse, om de bewoners van het Jaagpad en Sion ter wille te zijn. Het 'bankfiliaal' heeft op deze wijze ook na de oorlog nog vele jaren bestaan.
Het café had duidelijk een buurtfunctie gekregen, want ook na de oorlog konden de buurtbewoners er hun distributiekaarten afhalen. De eigenaar Willem Hesse was inmiddels op leeftijd gekomen en besloot om de uitspanning te verpachten. Ton Beune was vanaf 1946 de nieuwe uitbater van het café, met de feestzaal en de theetuin. Hij heeft een biljartzaal ingericht en naderhand is er een kinderspeeltuin aangelegd. De feestzaal was te huur voor bruiloften en partijen. Een paar jaar later kon men een kano of een waterfiets huren. En niet onbelangrijk: er was patat te verkrijgen in een kleine houten kraam! Vooral mensen uit de buurt kwamen langs voor een frietje. Die kleine patatkraam werd niet lang daarna vervangen door een tramwagon. Beune had namelijk een heuse 'blauwe tram' op de kop getikt, die met een dieplader naar Het Haantje is gebracht. In het voorste gedeelte was een keukentje ingericht, en in de rest van de wagon konden de klanten zitten en hun patatje eten.
Na het overlijden van Willem Hesse in 1955 heeft Beune het café ondanks teruglopende bezoekersaantallen nog een aanta jaren voortgezet. Vanuit Delft was er nog wel wat aanloop, dat was echter niet genoeg om de zaak rendabel te houden. Het complex is evenals de aangrenzende huizen omstreeks 1959 afgebroken. In die tijd is ook de straatweg verbreed.
De Boerenleenbank vond vanaf dat moment onderdak in de boerderij Breedam van de familie Klapwijk. De grote opkamer werd wekelijks ingericht als bankkantoor, waar de kassier achter een tafel plaatsnam. Die zittingen van de bank hebben voortgeduurd tot begin jaren zeventig. Het adres? Haantje nummer 12. Want de eeuwenoude uitspanning langs de Vliet was dan wel definitief verleden tijd. m< de straatnaam 'Haantje' is de herinnering aan een illustere herberg gelukkig bewaard gebleven.
Aart Struijk is lokaal amateurhistoricus
|
1842 - 1927 (84 jaar)