| Aantekeningen |
- Ook: Pelcoorn
Kocht in 1642 een huis aan de Spaarne in Haarlem. Dit huis werd in 1659 door de erfgenamen verkocht.
Uit: Gens Nostra 2017 nr. 6:
Van Pellicorne naar Pellekooren
door Nelleke van Dam
Op 12 november 1631 werden er voor de weeskamer regelingen getroffen voor de vijfjarige Francisco en voor Lucretia, tweeëneenhalf jaar oud. Johan, weduwnaar, hertrouwde hetzelfde jaar. De tekst van de ondertrouwinschrijving Jan Pelcoorn van Antwerpen, weduwnaar van Elisabet de Gaze, capiteyn, wonende op de 0.Z. Achterburgwal, en Jannetie de Neve van Amsterdam. Het huwelijk vond plaats in Amsterdam op 30 december 1631. De naam van de predikant die het huwelijk bevestigde staat vermeld in het trouwboek van de Nieuwe Kerk: D. Silvius.
Bij hun huwelijk in 1631 woonden Guilliams ouders op de Oude Zijds Achterburgwal in Amsterdam. Alle kinderen zijn gedoopt in de Oude Kerk aldaar. Hoewel geen wettige nakomeling van zijn vader droeg Johan wel de familienaam, evenals het patroniem Embertsen. Als Jan Pellicorne Embertsen komt zijn naam in het begin van de zeventiende eeuw verschillende malen voor in notariële protocollen in Amsterdam, waaruit onder andere blijkt dat hij aandeelhouder was in de V.O.C. Toen hij in 1622 in ondertrouw ging gaf zijn vader zijn consent; de bewoordingen in genoemde ondertrouwinschrijving zijn gelijkluidend met die in de ondertrouwinschrijving van zijn halfzuster Maria. Het vermelde woonadres, de Breestraat, is bij beide ondertrouwinschrijvingen eveneens hetzelfde. Ook de aanwezigheid van doopgetuigen uit bredere familiekring bij de doop van zijn kinderen kan worden gezien als een aanwijzing dat Johan in de familie is opgenomen. Hoewel zijn status als bastaardzoon een andere is geweest dan die van zijn halfzusters, lijkt het aannemelijk dat Johan in het gezin van zijn vader is opgegroeid, al is hij waarschijnlijk al jong gaan varen en weinig thuis geweest. Bij zijn huwelijk in 1622 was hij circa veertig jaar oud en had hij, als kapitein in dienst van de Admiraliteit van Amsterdam, zijn sporen verdiend. De eerste vermelding van zijn naam als kapitein ter zee is van 1605. In 1607 nam hij deel aan de slag bij Gibraltar, de zeeslag waarin de Staatse vloot de Spaanse vloot wist te verrassen en te overwinnen. De scheepsmacht van de Republiek bestond uit grotere en kleinere schepen, die voeren voor de vijf Admiraliteiten, de voorlopers van de marine. Op 3 mei 1614 berichtte de Admiraliteit van Amsterdam aan de Staten-Generaal dat het voornaamste van de bij Bergen opererende roofschepen was opgebracht door Cleuter en Pellecoren. Zij achtte het overbodig de voor Barbarije bestemde schepen nog naar Noorwegen te zenden en wachtte nadere instructie van de Staten-Generaal af. Op 9 mei 1614 besloten de Staten-Generaal dat Cleuter en Pellecoren direct weer moesten uitvaren, als ze nog binnen zouden zijn. In een pamflet uit 1614 werd de loftrompet gestoken over het optreden van de Hollandse kapiteins, officieren, matrozen en bootsgezellen tegen zeerovers die de Noordzee onveilig maakten. Eén van de kapiteins die een piratenschip najoegen en het bij het Noorse Bergen wisten te overmeesteren was de met name genoemd Pellecoren.
Pellecorne werd herhaaldelijk uitgezonden met als taak het bekruisen en beveiligen van de Middelandse Zee, waar de Barbarijse zeerovers grote schade toebrachten aan de koopvaardijschepen.
In 1615 leidde hij een korte diplomatieke expeditie naar Algiers en Tunis, waar hij onderhandelde met de pasha's van de Barbarijse staten over de vrijlating van gevangenen. Op 21 juni 1617 werd aan het College ter Admiraliteit te Amsterdam geschreven, dat de Heren Hoog Mogenden met Zijne Excellentie gesproken hebben over het bemannen van het schip van kapitein Pellicoren. Het college werd gelast het schip te bemannen met 130 bekwame matrozen, vooral vanwege de dubieuze houding van Algiers. Er volgden enkele expedities tegen de Barbarijse zeerovers met een offensief karakter. In 1617 en 1618 was Pellecorne kapitein op het schip Hollandt.
Twee transportakten uit 1618 laten de aankoop zien van een tuin met getimmerte en een erf, gelegen buiten de Regulierspoort in Amsterdam. De achtergrond hiervan lijkt, juist in een tijd dat hij zo druk bezet was met expedities, niet meteen duidelijk; mogelijk had hij opslagruimte nodig voor goederen.
De expeditie van december 1619 tot oktober 1620 vond plaats onder commando van Lambert Hendrinkszoon, bijgenaamd Moy Lambert. Er namen twaalf oorlogsschepen van de vijf Admiraliteiten aan deel. Pellecorne was kapitein op het schip Zeelondia, groot 280 last. In februari 1620 wisten de Amsterdamse kapiteins Valck en Pellecorne een groot Algerijns vaartuig te overmeesteren. Ze slaagden erin 84 gevangenen bij elkaar te krijgen, die ze via moeizame onderhandelingen wisten om te ruilen tegen gevangen landgenoten. Gevangen zeerovers werden lang niet altijd in leven gelaten; zo kende commandant Moy Lambert, die tijdens de expeditie twee vaartuigen veroverde, geen genade. De expeditie werd beschouwd als een overwinning en leverde een gedenkpenning op. Jan Pellecoren of Pellicoren, zoals zijn naam veelal terug te vinden is, schreef met regelmaat brieven aan de Staten-Generaal, waarin hij hen op de hoogte hield van de situatie op zee en levendige verslagen van eigen optreden gaf. Met het aflopen van het Twaalfjarig Bestand werd de bescherming van straatvaarders anders georganiseerd; zij voeren voortaan in vaste konvooien, begeleid door oorlogsschepen. De Admiraliteiten zetten hun kapiteins nu ook in voor de beveiliging van de zee en de binnenwateren van de Republiek. In een krantenbericht van 20 maart 1621 valt te lezen dat de Staten-Generaal, na overleg met de prins van Oranje, een aantal kapiteins van de Admiraliteit van Amsterdam hebben genomineerd voor deze taak. Jan Pellecoorn werd ingezet voor de beveiliging van de Rijn. Hoewel er ook kapiteins Buyten Duyns werden ingezet, is hij vanaf deze datum niet meer op zee te vinden.
In september 1625 meldde de Admiraliteit van Amsterdam dat alle commandanten op de juiste plaats lagen en de schepen voldoende bemand waren. In een lijst van namen en plaatsen ook die van Jan Pellecoren, die met zijn schip voor het Spui boven Schenkenschans lag. Ook andere Admiraliteiten hadden maatregelen getroffen. De kapiteins kregen de instructie hun schepen niet zonder schriftelijke toestemming te verlaten en geen kruit te verspillen aan ereschoten. In een ongedateerde brief aan Ernst Casimir verzocht kapitein Pellicorne, zoals de brief ondertekend is, om de levering van kruit en scherp, waarvan zijn schip voorzien behoorde te blijven. In 1635 lag kapitein Pellecoren met het schip Mauris op de Rijn onder Xanten. Francisco Johanszoon is in een bepaalde periode commandant op het schip van zijn vader op de Rijn geweest.
Haarlem, testament en boedelinventaris
Op 29 maart 1642 kocht Jan Pellecoorn een groot schoon ende nieuw betimmert huys, met seeckere woningen ende erven daaraen, destijds genoemd het Moechdenhuys voor het bedrag van 3550 carolus gulden. Op 4 februari 1651, rond de klok van drie uur, maakten den erentfesten en manhaften Johan Pelticorne, capitein te water ten dienste deser lande en de achtbare Johanna de Neve, echteluijden,... woonachtich hier te stede, aan Jacob Schoudt, notaris te Haarlem, hun uiterste wil bekend. Het testament is opgemaakt in aanwezigheid van beiden in hun huis aan het Spaarne en bevat bepalingen voor het geval Johan eerder zal komen te overlijden, als ook bepalingen voor de situatie waarin Johanna eerder sterft. In het laatste geval zal elk van haar kinderen zijn of haar moederlijk erfdeel van 3000 carolus gulden erven, welke bedragen door hun vader zullen worden beheerd tot hun mondige jaren of huwelijk.
Enkele maanden later, op 22 juni 1651, is een inventaris opgemaakt van wijlen capiteijn Johan Pellicorne ende Johonn Neve in haere tijt geechte luijden, ende beijde overleden binnen Hoerlem. Johan Pellecorne overleed op 24 april 1651, 68 of 69 jaar oud. Nog geen twee weken later, op 4 mei overleed Janneke de Neve op 40-jarige leeftijd. Wat zich heeft afgespeeld, is niet meer te achterhalen. Het testament bevat geen aanwijzingen voor een zwakke gezondheid van één van beide echtelieden. Het bevat wel de klassieke bewoordingen over de broosheid van dit tijdelijke leven, de zekerheids des doods en de onzekerheid van de tijd en het uur daarvan. Wel kan de verkoop van zijn huis aan het Zijlkooster, op 31 maart 1651, met een getroffen betalingsregeling voor een lager bedrag dan enkele jaren eerder aangekocht, worden gezien als een aanwijzing dat er iets aan de hand was. Mogelijk zocht Pellecorne gehaast naar een manier om zichzelf en gezin van inkomsten te voorzien.
|
1582 - 1651 (69 jaar)