- Streekarchief Rijnlands Midden:
Geboorteakte Oudshoorn 1850-1859
aktenummer 57
naam Cornelis Ketel (zoon)
aktedatum 28-09-1857
geboortedatum 28-09-1857 om 08:00 uur te Oudshoorn, nr. 193b
vader Thomas Jacobus Ketel (32 jaar, kleermaker, Oudshoorn)
moeder Matje Bruinix
aangever Thomas Jacobus Ketel, vader
getuige Franciscus Spee, 33 jaar, kleermaker, Oudshoorn
2e getuige Wouter Willem Hoogendijk, 33 jaar, houtdraaier, Oudshoorn
|
- Streekarchief Rijnlands Midden:
Burgerlijke stand - overlijden Alphen aan den Rijn 1930-1933
inventarisnummer 2849
aktenummer 165
naam Cornelis Ketel (zoon) (74 jaar, manufacturier, geboren te Oudshoorn, wonende te Alphen aan den Rijn)
aktedatum 28-11-1931
overlijdensdatum 28-11-1931 om 00:30 uur te Alphen aan den Rijn, Hooftstraat nr. 25
vader Thomas Jacobus Ketel (overleden)
moeder Mathilda Bruinixs (overleden)
vooroverleden partner Anna Geertruida Baart, eerder weduwnaar van Johanna Krijgsman
aangever Dirk Raaphorst, 65 jaar, winkelier, Alphen aan den Rijn
2e aangever Gerardus Soeteman, 59 jaar, congierge, Alphen aan den Rijn
|
| Aantekeningen |
- Bij de 1e foto:
Cornelis Ketel sr. (1857-1931), manufacturier, stamvader van de zelfstandige textielondernemers Ketel.
Bij de 2e foto:
Hooftstraat, Oudshoorn. Tegenover (uiterst rechts) de toegang naar de Van Reedestraat was links (met de dame voor de deur), nr. 213, de eerste winkel van Cornelis Ketel gevestigd.
Bij de 3e foto:
Hooftstraat nr. 27, tegenover het Nutsgebouw. In 1898 kocht Cornelis Ketel dit pand als winkel-woonhuis.
Bij de 4e foto:
Personeel van Cornelis Ketel voor de schuur aan de Rijnzijde van Hooftstraat nr. 27; foto gemaakt in 1929. Staande v.l.n.r. Freek van Oort, Til Ketel en Dirk Goedhart. Daarvóór v.l.n.r. winkelmeisje (?), Ans Ketel, Nel (Neeltje) Ketel en Kees (Cornelis) Ketel jr.
Uit De Viersprong nr. 105:
Ketel van Hackfort
De Oudshoornse familietak Ketel
door Huig van Leeuwen
(vervolg van vader Thomas Jacobus)
Cornelis Ketel sr.
Met name het vierde kind van Thomas en Matje, Cornelis Ketel sr., zorgde ervoor dat de vaart in het ondernemerschap er bij de Ketels goed in kwam. De Oudshoornse familietak beschouwde dan ook (vooral) deze Cornelis als de stamvader van cle zelfstandige (textiel) ondernemers Ketel in onze regio.
Cornelis, ingeschreven als 'koopman te Oudshoorn', was op 28 september 1857 te Oudshoorn geboren en trouwde op 5 mei 1881 aldaar met Johanna Krijgsman; zij kwam op 20 februari 1861 te Aarlanderveen ter wereld. Zij kregen twaalf kinderen, allen te Oudshoorn geboren, van wie er vier binnen het jaar overleden. Het zesde kind werd onderwijzer en het jongste kind vertrok naar elders; zes andere kinderen zouden winkelier worden.
Over Cornelis Ketel sr., manufacturier, schrijft onze historicus W.C. Regt 'dat deze zijn zaak in 1893 heeft opgericht in het huis, later bewoond door Zuidervaart en (daarna) door Houweling (in de Dorpsstraat), vlak tegenover de Van Reedestraat, doch dat de grote vlucht die zijn handel nam, hem tot uitbreiding deed besluiten.' Ook voor Houweling was dit zijn eerste vestiging; het pand werd later omgenummerd tot Hooftstraat nr. 213.
Hoewel het bevolkingsregister aangeeft dat Cornelis bij zijn trouwen al 'koopman' was en dit cloet vermoeden dat hij deels in het spoor van zijn vaders beroep trad, schrijft Regt vervolgens dat Cornelis. voordat hij te Oudshoorn zijn zaak in manufacturen opende, 'eerder als smid te Koudekerk werkzaam was, maar dat hij zijn vak moest beëindigen op voorschrift van de dokter die vreesde dat hij blind zou worden.'
Bij de nazaten Ketel zijn daarover geen gegevens bekend, ook niet hoe Cornelis zo ineens 'een succesvol manufacturier' kon worden. Opmerkelijk is dat op 13 augustus 1896 bij een openbare verkoping wegens faillissement 'eene partij Manufacturen enz. van de manufacturier Jacob van den Burg te Oudshoorn a contant werd verkocht'. Opmerkelijk, want waarom zou de handel van Cornelis 'een vlucht' nemen en zou hij al spoedig 'moeten uitzien naar een groter pand' als tegelijkertijd een collega van hem in een faillissement geraakte? Bij navraag bij de insolventiekamer van de arrondissementsrechtbank te Den Haag bleek dat het archief met de betreffende stukken in de Tweede Wereldoorlog verloren is gegaan. Het is dus niet bekend, ook niet uit een notariële akte, of het Cornelis is geweest die deze failliete inboedel van Jacob van den Burg heeft overgenomen. Dat Cornelis en Jacob elkaar wel goed hebben gekend, bleek uit de bevolkinggegevens: bij het huwelijk van Cornelis en Johanna Krijgsman trad Jacob van den Burg, van beroep manufacturier, op als getuige.
Tegen het einde van de negentiende eeuw (1898) kocht Cornelis het pand en het woonhuis van de weduwe Osterloh tegenover het Nutsgebouw, later Hooftstraat nr. 27. Hij liet de benedenverdieping verbouwen tot een winkel in kleding, manufacturen en woningtextiel onder de naam 'C. Ketel'. Het gezin woonde achter en boven de winkel. Uit familie-overlevering weten we dat 'het zakelijke succes' grotendeels te danken was aan het feit dat het hele gezin van Cornelis Ketel in het bedrijf werkzaam was. Vanaf die periode, begin 1900, verschenen in 'De Rijnbode' regelmatig advertenties waarin 'C. Ketel, tegenover het Nutsgebouw Oudshoorn' een breed assortiment aan textiele goederen, confectiekleding en woningtextiel aanbood. Johanna Krijgsman overleed te Oudshoorn op 5 februari 1909. Cornelis Ketel hertrouwde op 28 oktober 1909 met Anna Geertruida Baart; zij werd op 20 maart 1863 te Voorschoten geboren. Het echtpaar kreeg geen kinderen.
In 1924 werd de handelsnaam veranderd in 'C. Ketel en Zoon, Hooftstraat, Alphen aan den Rijn'. Met de 'zoon' werd zijn zevende kind Marinus bedoeld. In 1926 werd de winkel verbouwd en het assortiment aangevuld met bedden en tapijtgoederen.
Een familie van middenstanders
Het succes van de familie Ketel zette zich voort. Kinderen van Cornelis werden ook zelfstandige ondernemers, van wie enkelen samenwerkten onder de naam 'De Ketel Combinatie'. Deze naam had geen rechtsvorm en diende enkel het commerciële belang. Hoe vonden de kinderen van Cornelis ieder hun weg? We richten ons primair op Johannes Carel, Thomas Jacobus en Marinus.
(zie verder bij zoon Johannes Carel)
Streekarchief Rijnlands Midden:
Oudshoorn bevolkingsregister 1900-1919, deel 4 blz. 11
naam Cornelis Ketel
partner Wed. Johanna Krijgsman, e.v. Anna Geertruida Baart
geboren 28-09-1857 te Oudshoorn
adres Oudshoorn, wijk 3 nr. 151
kerk GerK
beroep manufacturier
plaatsnaam Oudshoorn
|
1857 - 1931 (74 jaar)
