Andere gebeurtenis soorten en attributen:

• FACT: koninklijke onderscheiding
• Referentienummer: Ve01
• Recordnummer: 50311
• FACT: van 30 jul 1903 tot 23 mei 1906; gemeenteraadslid Zaandam
• FACT: van 5 sep 1905 tot 17 mei 1906; wethouder Zaandam
• Beroep: van 1906 tot 1921; directeur van de Nederlandsche Gist- & Spiritusfabriek NV te Delft
• Beroep: tot 1906; mededirecteur van Verkade's Fabrieken te Zaandam
• Beroep: van 1906 tot 1921; president-commissaris en adviseur Verkade's Fabrieken

Aantekeningen:

Uit: W. de Vries Wzn., 'Verkade [jr.], Ericus Gerhardus (1868-1927)', in Biografisch Woordenboek van Nederland.

Verkade [jr.], Ericus Gerhardus, directeur van Verkade's Fabrieken te Zaandam, directeur van de Nederlandsche Gist- & Spiritusfabriek NV te Delft (Zaandam 18-9-1868 - 's-Gravenhage 29-8-1927). Zoon van Ericus Gerhardus Verkade, eigenaar van de brood-, koek- en beschuitfabriek 'De Ruyter' te Zaandam, en Eduarda Thalia Koning. Gehuwd op 4-2-1892 met Henriette Johanna Catharina van Gelder. Uit dit huwelijk werden 2 zoons en 2 dochters geboren.

Verkade - oudste zoon uit een groot gezin - doorliep de lagere school te Zaandam, waar zijn vader van 1853 tot 1876 een patentoliefabriek bezat. Toen deze in laatstgenoemd jaar door brand verloren ging, begon vader Verkade in 1877 met zijn zwager E. Smit een vennootschap als commissionair in granen, zaden en olie. In 1883 werd deze vennootschap in vrede en vriendschap beëindigd. Na nog een tijdlang zaken voor eigen rekening te hebben gedaan, begon vader Verkade op 2-5-1886 een brood- en beschuitfabriek onder de naam Verkade & Comp. te Zaandam. Het gezin Verkade was inmiddels verhuisd van Zaandam, via 'Klein Boom en Bosch' te Breukelen (1881-1883), naar Amsterdam. In de periode 1882/1883 bezocht Ericus Gerhardus Verkade een kostschool te Oisterwijk. In Amsterdam doorliepen hij en zijn broers, onder wie de latere kunstschilder en Benedictijner monnik Willibrord en de acteur Eduard, de 3-jarige Handelsschool. Van 1886/1887 kreeg Verkade een opleiding in het Chemical Laboratory van de School of Science & Art te Brighton (Engeland), waar hij bij de directeur Jago in huis was. In 1887 begon Verkade op negentienjarige leeftijd zijn werkzaamheden als medewerker in het inmiddels groeiende Zaanse bedrijf van zijn vader. Van 1889 af werd door het bedrijf als eerste in Nederland beschuit in bussen verkocht. Inmiddels was er ook emplooi in het bedrijf gekomen voor de derde van de vijf zoons uit het gezin, Arnold Hendrik. In 1896 werd de fabricatie van waxine thee- en nachtlichten, een voor Nederland nieuw produkt, ter hand genomen. De vierde zoon, Anton, werd na zijn fabrieksopleiding in Engeland bij de firma waar de patenten waren gekocht, met de leiding van deze uitbreiding belast. In 1902 verhuisde deze fabriek van Amsterdam naar Zaandam, waar zij spoedig één geheel vormde met de brood-, koek- en beschuitfabriek. E.G. Verkade, in 1895 als compagnon van zijn vader in de zaak opgenomen, was inmiddels in 1890 in relatie gekomen met de Nederlandsche Gist- & Spiritusfabriek NV te Delft en bevriend geraakt met F.G. Waller, de jongste directeur. Toen de Gistfabriek in 1895 aan de jaarlijkse bakkerijtentoonstelling in Londen met een 'Hollandsche bakkerij' deelnam, belastte Verkade zich op uitnodiging van de Delftse directie met de leiding.

In 1900 trok vader E.G. Verkade zich uit zaken terug en viel de directie nu niet alleen toe aan E.G. Verkade jr., maar werd ook zijn broer A.H. Verkade directeur. Toch was het vooral aan E.G. Verkade te danken, zeker aan zijn inspirerend doorzetten, dat van 1904 af met de zo bekend geworden Verkade's albums reclame gemaakt zou worden. De idee om bij de produkten van Verkade plakplaatjes voor een speciaal album te voegen en door een ruilsysteem een op zich zelf populair-wetenschappelijke tekst over Nederlands natuur voor gebruikers van Verkade-artikelen door eigen activiteit te doen illustreren sloeg sterk in. De reeks albums werd in de tijd van E.G. Verkades directeurschap geopend met de bekende reeks albums over De vier jaargetijden: Lente. Zomer, Herfst en Winter. Het waren E.G.'s artistieke gaven - een kunstzinnige aanleg die ook bij andere leden van de familie Verkade aan de dag trad - die hem inzicht deden hebben in de commerciële betekenis van verantwoorde verpakkingen en publiciteit.

Na de dood van J.C. van Marken, de directeur -oprichter van de Nederlandsche Gist- & Spiritusfabriek NV, in januari 1906 werd Verkade uitgenodigd om als directeur tot de leiding van de fabriek te Delft toe te treden. Aan zijn besluit om aan de uitnodiging gevolg te geven lagen verschillende overwegingen ten grondslag. Allereerst de wetenschap dat hij zijn werk met een gerust hart aan zijn broers A.H. en J.A.E. Verkade kon overdragen, van wie de laatste zijn krachten speciaal aan de bakkerij gaf, vervolgens de uitdaging om deel te nemen aan het bestuur van een veel grotere onderneming, voorts zijn belangstelling voor de sociale arbeid van Van Marken, die over de hele wereld bekend was geworden, en ten slotte het vooruitzicht met zijn hooggewaardeerde vriend Waller dagelijks te kunnen samenwerken.

In de aandeelhoudersvergadering van de Gistfabriek van 30 april 1906 werd Verkade op 37-jarige leeftijd als directeur benoemd en belast met de commerciële, administratieve en sociale aangelegenheden van de fabriek. Hij bleef als president-commissaris en adviseur aan de Verkade's Fabrieken verbonden.

Verkades opgewekte natuur, zijn dienende, objectief gerichte instelling ten opzichte van de medemens, zijn grote werklust en bekwaamheden maakten dat hij al spoedig het vertrouwen won van allen die met hem samenwerkten. Ook mevrouw Verkade-van Gelder had een aandeel in het sociale werk o.m. door haar aandacht te geven aan de kleuter- en aan de naai- en breischool die de Gistfabriek voor de kinderen van haar personeel had ingericht. Toen het echtpaar in 1918 - een jaar na dato, vermoedelijk ten gevolge van de Eerste Wereldoorlog - hun zilveren huwelijk herdacht en E.G. Verkade kort daarop zijn 12½-jarig dienstjubileum bij de Gistfabriek, bleek uit de grote belangstelling en de hartelijke toespraken welk een centrale plaats zij in het leven van de fabriek hadden verkregen. Het gezamenlijk personeel onderstreepte deze gevoelens door Verkade een door J. Toorop van hem gemaakt konterfeitsel aan te bieden. Groot was dan ook de verslagenheid toen Verkade in 1921 ten gevolge van zijn verslechterende gezondheid besloot zijn functie als directeur neer te leggen. Dank zij een speciale regeling van werkzaamheden bleef hij leiding geven aan een aantal sociale projecten, zoals de inrichting van de sociale instellingen van de dochteronderneming te Brugge. Toen dat belangrijke werkstuk klaar kwam, meende hij dat zijn gezondheidstoestand hem in 1924 veroorloofde als commissaris -een post die hem herhaaldelijk was aangeboden - de onderneming nog te kunnen dienen. In dat jaar maakte hij een reis naar zijn dochter in Amerika, mede om zich daar te laten opereren. Hoewel hij nog tot april 1927 aan de vergaderingen van het college van commissarissen actief deelnam, trad er in de verraderlijke ziekte waaraan hij leed, in dat jaar een ernstige verandering op, zodat zijn overlijden op 29-8-1927 op bijna 59-jarige leeftijd toch nog onverwacht plaatsvond. Zijn beeltenis werd in een bronzen plaquette, vervaardigd door de kunstenaar J.C. Wienecke, vereeuwigd en in 1928 geplaatst in de voorhal van het hoofdkantoor te Delft.

Zijn verdiensten ten opzichte van het bedrijfs- en openbare leven - Verkade was in zijn Zaanse periode een tijdlang lid van de gemeenteraad (van 30-7-1903 tot 23-5-1906) en wethouder (van 5-9-1905 tot 17-5-1906) - vonden erkenning in een koninklijke onderscheiding.

A: Koninklijke Verkadefabrieken BV Zaandam; Gist-Brocades NV Delft.

P: [E.G. Verkade], 'E.G. Verkade sr.', in De Fabrieksbode 26 (1907) 8 (23 februari) 1-2.

L: Gegevens over de Nederlandsche Gist- & Spiritusfabriek en Verkades activiteiten in De Fabrieksbode van 1906-1950; in memoriam-artikelen ibidem, 46 (1927) 37 (3 september) 1; ibidem, 46 (1927) 39 (14 september) 1-8; ibidem, 46 (1927) 40 (17 september) 1; Fr. van Eeden, Dagboek 1878-1923. Voor het Frederik van Eeden-Genootschap uitg. en toegel. door H.W. van Tricht (Culemborg, [1971]) II, 745, 845, 903; E. Verkade-Cartier van Dissel, Eduard Verkade en zijn strijd voor een nieuw toneel (Zutphen, 1978).

W. de Vries Wzn.


Oorspronkelijke versie opgenomen in: Biografisch Woordenboek van Nederland 2 (Den Haag 1985)
Laatst gewijzigd op 13-03-2008

Beroep:
tot 1900 samen met zijn vader, daarna samen met zijn broer Arnold Hendrik

Overleden:

Ericus is getrouwd met Henriette Johanna Catharina van Gelder op 4 feb 1892 (civil) in Amsterdam. Henriette (dochter van Lambertus Jacobus van Gelder en Lubina Aurelia Endtz) is geboren op 4 okt 1870 in Amsterdam; is gestorven op 2 jun 1950 in Hilversum. [Gezinsblad] [Familiekaart]

1. Eduarda Thalia Verkade is geboren op 16 dec 1892 in Zaandam; en is gestorven.
2. Ericus Gerhardus Verkade is geboren op 18 mrt 1896 in Zaandam; en is gestorven.
3. Titia Verkade is geboren op 23 jan 1899 in Zaandam; en is gestorven.
4. Jan Willibrord Verkade is geboren op 20 apr 1902 in Zaandam; en is gestorven.

Andere gebeurtenis soorten en attributen:

• Referentienummer: Ve01
• Recordnummer: 50313
• Beroep: van 1853 tot 1876; oprichter, eigenaar patentoliefabriek in Zaandam
• Beroep: van 1877 tot 1883; vennoot als commissionair in granen, zaden en olie
• Verblijfplaats: van 1881 tot 1883; Adres:
  'Klein Boom en Bosch'
  Breukelen
• Beroep: van 2 mei 1886 tot 1900; oprichter, eigenaar brood- en beschuitfabriek Verkade & Comp.

Aantekeningen:

De Nederlandse ondernemer en oprichter van het bedrijf Verkade overleed op 71-jarige leeftijd in Hilversum. Hij had zeven jaar eerder zijn bedrijf aan zijn zoon overgedragen.
Ericus Gerhardus Verkade werd geboren in Vlaardingen op 20 november 1835. Zijn vader was notaris, maar overleed toen Ericus nog vrij jong was. Samen met zijn moeder vertrokken ze naar haar geboortestreek, de Zaanstreek.
Na zijn schooltijd (hij zat op een kostschool) begon Verkade met het geld dat hij geërfd had een fabriekje in patentolie. Dit fabriekje brandde in 1875 af, waarna Verkade zich samen met zijn zwager ging toeleggen op het handelen in oliehoudende granen. In 1883 stopten de zwagers met deze handel.
Op 2 mei 1886 richtte hij de brood- en beschuitfabriek De Ruyter op. De naam 'De Ruyter' was gekozen omdat de eerste meelmolen van Westzaandam die naam droeg. De producten die De Ruyter aanvankelijk maakte waren brood en beschuit, later werden andere producten als honingontbijtkoekjes en langetjes aan het assortiment toegevoegd.
In 1898 begon hij in een nieuwe fabriek in Amsterdam met de productie van waxinelichtjes. Het patent hierop kocht hij van zijn schoonzoon Morris Broad Fowler.
In 1900 trok hij zich terug uit het zakenleven en droeg de fabrieken over aan twee van zijn zoons.


ZAANDAM Bevolkingsregister. 1862-1880.
Wijk 10 blad 120. Hogedijk 207, later 208.
1. Ericus Gerhardus Verkade, hoofd, geb. Vlaardingen 20-11-1835, geh, DG, oliefabrikant.
2. Trijntje Smit, vrouw, geb. Koog aan de Zaan 20-09-1835, geh, DG.
3. Margaretha Catharina Verkade, dochter, geb. Zaandam 01-10-1860.
4. Grietje Hoogenbeets, geb. Zaandam 23-05-1830, dienstbode.
5. Jansje Ballee, geb. Zaandam 31-07-1842, dienstbode, NH.
6. Elisabeth Baelveldt, geb. Den Briel 19-02-1817, huishoudster, NH.
7. Eduarda Thalia Koning, geb. Wedde 14-08-1841.
8. Anna Henrietta Gezina Verkade, dochter, geb. Zaandam 16-03-1866.
9. Ericus Gerhardus Verkade, zoon, geb. Zaandam 18-09-1868.
10. Johannes Sixtus Gerhardus Verkade, zoon, geb. Zaandam 18-09-1868.
11. Maartje Zalm, geb. Zaandam 24-02-1839, dienstbode.
12. Geertruida Eduarda Thalia Verkade, dochter, geb. Zaandam 18-10-1871.
13. Geesje Borneman, weduwe de Vries, geb. Amsterdam 03-10-1837.
14. Arnold Hendrik Verkade, geb. Zaandam 26-06-1872.
- 1 en 7 gehuwd juni 1865.
- 2. overl. 01-05-1863.
- 4. 18-06-1864 naar Koog aan de Zaan.
- 5. van W 2 blad 188.
- 5. 15-10-1871 gehuwd.
- 5. naar W 6 blad 164.
- 6. 30-05-1864 van Driel.
- 6. 01-04-1868 naar.. Capelle
- 7. van Wedde 09-09-1865.
- 11. naar W 7 blad 85.
- 13. 13-07-1872 van ambt Ommen.
- 1, 3, 7, 8, 9, 10, 12, 13, 14, naar W 9 blad 38.


ZAANDAM. Bevolkingsregister 1862-1880.
Wijk 9 blad 38. Zilverpad 339.
1. Ericus Gerhardus Verkade, hoofd, geb. Vlaardingen 20-11-1835, geh, DG, koopman /fabrikant.
2. Eduarda Thalia Koning, geb. Wedde 14-08-1841, NH.
3. Margaretha Catharina Verkade, dochter, geb. Zaandam 01-10-1860, DG.
4. Anna Henriette Gezina Verkade, dochter, geb. Zaandam 16-03-1866, NH.
5. Ericus Gerhardus Verkade, zoon, geb. Zaandam 18-09-1868, DG.
6. Johannes Sixtus Gerhardus Verkade, zoon, geb. Zaandam 18-09-1868, DG.
7. Geertruida Eduarda Thalia Verkade, dochter, geb. Zaandam 18-10-1871, NH.
8. Arnold Hendrik Verkade, geb. Zaandam 25-06-1872, DG.
9a. Geesje Borneman, weduwe de Vries, dienstbode, geb. Amsterdam 03-10-1837, NH.
9b. Maartje Doorgeest, dienstbode, geb. Zaandam 06-02-1854, DG.
10. Johan Anton Eduard Verkade, zoon, geb. Zaandam 05-04-1875.
- 1 t/m 9a. van W 10 blad 120.
- 1 t/m 8, 9b en 10. 10/31-08-1876 naar Amsterdam.
- 9a. 15-03-1873 naar Alkmaar.
- 9b. 01-12-1873 van Westzaan.

Ericus is getrouwd met Eduarda Thalia Koning op 9 jun 1865 (civil) in Wedde. Eduarda (dochter van Johannes Sixtus Gerhardus Koning en Anna Henriette Gezina Roessingh) is geboren op 14 nov 1841 in Wedde; is gestorven op 8 mrt 1917 in Zaandam. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Andere gebeurtenis soorten en attributen:

• Recordnummer: 50314

Aantekeningen:

Getrouwd:
Groninger Archieven:

Gemeente: Wedde
Soort akte: Huwelijksakte
Aktenummer: 15
Datum: 09-06-1865
Bruidegom Ericus Gerhardus Verkade
Geboorteplaats: Vlaardingen
Bruid Eduarda Thalia Koning
Geboorteplaats: Wedde
Vader bruidegom Ericus Gerhardus Verkade
Moeder bruidegom Geertruida van Gelder
Vader bruid Johannes Sixtus Gerhardus Koning
Moeder bruid Anna Henriette Gezina Roessingh
Nadere informatie beroep bruidegom: fabrikant te Zaandam; beroep vader bruid: notaris; bruidegom 29 jaar; bruid 23 jaar; weduwnaar van Trijntje Smit

Andere gebeurtenis soorten en attributen:

• Beroep: notaris
• Referentienummer: Ve01
• Recordnummer: 68321

Aantekeningen:

Beroep:
te Vlaardingen

Ericus is getrouwd met Geertruida van Gelder op 3 jun 1827 (civil) in Zaandam. Geertruida (dochter van Pieter Smidt van Gelder en Levend) is geboren op 13 okt 1799 in Wormerveer; is gestorven op 7 jan 1851 in Zaandam. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Andere gebeurtenis soorten en attributen:

• Recordnummer: 68322

Aantekeningen:

Getrouwd:
Noord-Hollands Archief:

Toegangnr: 358
Inventarisnr: 148
Gemeente: Zaandam
Soort akte: Huwelijksakte
Aktenummer: 36
Datum: 03-06-1827
Bruidegom Ericus Gerhardus Verkade
Leeftijd: 26
Geboorteplaats: Vlaardingen
Bruid Geertruida van Gelder
Leeftijd: 27
Geboorteplaats: Wormerveer
Vader bruidegom Pieter Verkade
Moeder bruidegom Pietronella Leonarda de Lang
Vader bruid Pieter Smidt van Gelder
Moeder bruid Dieuwertje Schouten
Nadere informatie beroep bg.: candidaat notaris; beroep vader bg.: notaris

Andere gebeurtenis soorten en attributen:

• Recordnummer: 68323

Johannes is getrouwd met Anna Henriette Gezina Roessingh. Anna en is gestorven. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Andere gebeurtenis soorten en attributen:

• Recordnummer: 68324

Andere gebeurtenis soorten en attributen:

• FACT: burgemeester
• Beroep: secretaris en notaris
• Referentienummer: Ve01
• Recordnummer: 68338

Aantekeningen:

FACT:
van Vlaardinger-ambacht en Zouteveen

Beroep:
te Vlaardingen

Pieter is getrouwd met Pietronella Leonarda de Lang op 13 dec 1795 (civil) in Rotterdam. Pietronella (dochter van Jacobus Casparus de Lang en Maria Gerharda Roerman) is geboren op 30 mrt 1772 in Rotterdam; is gestorven op 31 dec 1847 in Vlaardingen. [Gezinsblad] [Familiekaart]

Andere gebeurtenis soorten en attributen:

• Recordnummer: 68339

Andere gebeurtenis soorten en attributen:

• Beroep: fabrikant
• Recordnummer: 102872

Aantekeningen:

In 1685 werd windrecht verleend aan de oliemolen De Eendragt te Wormer. Eigenaar was Simon Pzn. Fent. In 1728 werd deze molen verkocht aan Jan Pzn. Coopman en omgebouwd tot papiermolen. Na meermalen van eigenaar te zijn verwisseld kwam ze in 1775 aan Maarten Schouten. Diens dochter trouwde in 1783 met Pieter Schmidt van Gelder, die het jaar daarop medefirmant werd.

Het bedrijf groeide: in 1803 werd pakpapiermolen De Bok, in 1817 De Kruiskerk, in 1820 De Soldaat, en in 1837 Het Fortuin overgenomen. In de laatste molen werd in 1838 een papiermachine opgesteld die echter minder fortuinlijk, want zeer verliesgevend, produceerde. In 1839 kwam De Soldaat, en in 1841 De Kruiskerk buiten bedrijf. Het Fortuin werd in 1855 aan Honig Breet verkocht en De Bok werd in 1863 gesloopt.

De Eendragt echter werd in 1840 omgebouwd van wit- naar pakpapier en in 1845 werd het een machinale pakpapierfabriek onder de naam: fa. Van Gelder Zonen. Uitbreiding volgde door in 1869 de papierfabriek De Eendracht te Apeldoorn aan te schaffen. Hier werd wit handgeschept papier bereid.

In 1881 werd omgeschakeld op houtcellulose als grondstof, voordien werd papier uit lompen geproduceerd. Zo begon men in 1890 met de productie van wit courantenpapier, waartoe in 1895 een fabriek te Velsen werd gebouwd, het huidige Crown Van Gelder N.V.. Ook in Apeldoorn kwam een papiermachine, en wel in 1899. In 1905 ging men in Apeldoorn ook schoolschriften produceren.

In 1907 werd een papierfabriek te Renkum aangekocht, voor de productie van krantenpapier. Deze werd na 1912, toen aldaar een tweede fabriek (Renkum II) werd gebouwd, aangeduid als Renkum I. Deze fabrieken werden tijdens de Tweede Wereldoorlog zwaar beschadigd. Vanaf 1946 waren de fabrieken weer in bedrijf.

Vanaf 1960 volgden een aantal overnames. Zo werd in 1960 de zakkenfabriek Gebr. de Jong te Westzaan overgenomen, gevolgd in 1962 door kartonnagefabriek EZC te Westzaan, de Berghuizer Papierfabriek te Wapenveld en de verwerkingsbedrijven zoals CatsNeparofa te Rotterdam en Rhoon en het verwerkingsbedrijf voor melkverpakking te Veenendaal. In 1963 volgde een deelname van het Amerikaanse bedrijf Crown Zellerbach, dat expertise had in de productie van ponskaartkarton.

In 1967 startte men met de productie van glasvliespapier te Apeldoorn. In 1968 werd de Leeuwarder Papierfabriek overgenomen, die vestigingen had in Leeuwarden en Franeker.

Vanaf 1970 waren er fusiebesprekingen gaande met de Koninklijke Nederlandse Papierfabriek te Maastricht. Deze liepen echter op niets uit. Niettemin werd er nog geïnvesteerd. Men ging deelnemen in de plakbandfabriek Plastic Film Industrie te Apeldoorn en Intergun te Naarden. Nog in 1976 werd besloten tot de bouw van krantenpapierfabriek Renkum III. Ondertussen werd er onderzoek naar de papiersectorverricht en werden er herstructureringen doorgevoerd. In Wormer produceerde men veel asbestpapier, in 1978 ging dit om meer dan 28 kton/jaar. In 1980 kwam het besluit om de productie te Wormer te stoppen en in 1981 ging Van Gelder failliet.

- De fabriek te Velsen werd in 1983 weer opgestart als Crown Van Gelder
- De fabriek te Wapenveld werd overgenomen door Rob van der Zee, daarna Enso, vervolgens Stora-Enso. In 2007 sloot de fabriek.
- De fabriek te Apeldoorn ging verder als Van Houtum & Palm als onderdeel van de Gelderse Papiergroep (GEPA), waartoe ook Meerssen Papier behoorde. Sinds 2000 was het onderdeel van Favini. Dit bedrijf ging failliet in 2008, waarop de fabriek werd gesloten, hetgeen 100 ontslagen kostte.
- De fabrieken te Renkum gingen verder onder de naam Parenco. In 1983 werd Parenco onderdeel van het Duitse Haindl en in 2001 werd de fabriek verkocht aan Norske Skog. De productie bedraagt 460 kton/jaar aan krantenpapier en het bedrijf heeft 400 werknemers.

Pieter is getrouwd met Levend [Gezinsblad] [Familiekaart]