| Aantekeningen |
- (fragment uit: Zwijndrechtse Wetenswaardigheden deel II (1998), hoofdstuk: Visrechten bij Zwijndrecht en Hendrik Ido Ambacht (1336-1933), pag. 78-79)
Burgelijke maatschap "De Volharding"
Op 11 en 18 september 1871 wordt de visserij onder Heinenoord, Barendrecht en Rhoon in het openbaar verkocht. Een deel van de vroegere aandeelhouders keert terug, maar nu krijgen ook anderen belangen in de visserij. De familie Luijten c.s. houdt de meerderheid. Deze familie is in Lekkerkerk vooral bekend door een niet meer bestaande leerlooierij, later bouwmaterialenhandel.
Elisabeth Luijten-Tom, weduwe van Marinus Luijten, Pieter den Bonzert Luijten en Willem Anthony Luijten Sr. hebben ieder een kwart van de aandelen. Teunis Tom Dirkzooon, Dirk Luijten Marinuszoon en Cornelis Kersbergen ieder eentwaalfde. Cornelis Kersbergen is het eninge niet-familielid uit Lekkerkerk. Hendrik Kersbergen uit Meerdervoort heeft geen belangen in deze visserij meer. Vier personen uit Drimmelen kopen ieder een aandeel. Zij zijn Willem van Drimmelen Czn., Huibert Stal Azn., (zalmvisser), Nicolaas Hugo Hagers (zalmvisser) en Cornelis Stal (boekhouder). Met de verkoop van de aandelen is F32.000 gemoeid. Een nieuwe aandeelhouder is ook Jan de Gruijter Willem Barendszoon, eigenaar van de grootste touwbaan in Lekkerkerk. Hij vervangt Willem Anthony Luijten Sr. en is aandeelhouder tot zijn overlijden in 1881.
Omdat de bezitsverhoudingen zijn gewijzigd wordt op 27 maart 1893 in Lekkerkerk een nieuwe "De Volharding" opgericht. De 96 in plaats van de vroeger 12 aandelen zijn verdeeld over 19 grotere en kleienere aandeelhouders. De leiding wordt gevormd door 3 personen. Cornelis Kersbergen wordt directeur. Hij is een van de rijkste inwoners van Lekkerkerk en lange tijd wethouder van die plaats. Hij wordt in 1878 genoemd als directeur van visserij "De Merode" bij het dorp IJsselmonde. De burgelijke maatschap "De Merode" huurt het viswater van Baron Van Brienen, die sedert 1847 ook eigenaar van de zalmvisserij daar is. Dirk Luijten Mzn. wordt secretaris, boekhouder en penningmeester van "De Volharding". De driehoofdige leiding wordt gecompleteerd door Arie Smit als commissaris. Hij is een particulier uit Roterdam, oud-lid cvan de Staten-generaal en oud-burgemaaster van Vlissingen. Zij zijn de drijvende krachten van de onderneming. Veel van de andere aandeelhouders komen uit hun familie- of kennissenkring.
Een tweede groep aandeelhouders komt uit Drimmelen, net als de vorige keer. Leden van de familie Stal uit Drimelen hebben jarenlang de dagelijkse leiding over het vissen. Daarnaast zijn er nog enkele anderen. De aandeelhouders wonen onder anderen in Rotterdam, Eibergen, Moordrecht, Leiden, Deventer en Den Haag. Een van de aandeelhouders is Gerardus de Gruijter, tabaksplanter, lange tijd woonachtig in Nederlands-Indie (Sumatra).
De leiding van de maatschappij krijgt de indruk, dat de rechten van anderen in de Oude Maas een goede uitoefening van de visserij in de weg staan. In 1895 is het huurcomtract met Baron van Brienen verlengd. Doch op 9 oktober 1897 komen de aandeelhouders van "De Volharding" bijeen in hotel Coormans aan de Hoofdsteeg te Rotterdam. Van deze vergadering wordt een notarieel verslag gemaakt door notaris Mooij uit Lekkerkerk. Onderwerp van discussie is aankoop van het bezit van de ambachtsheer van Groote Lindt in en langs de Oude Maas. Tot dan toe had de maatschappij die visrechten gehuurd voor F
2916,75 per jaar.
Reden voor deze koop is een conflict over de visrechten. Willem Anthony Luijten, visser uit Groote Lindt, vist er op basis van een pachtcontract met Baron van Boetzalaer, ambachtsheer van Mijll en Dubbeldam. W.A. Luijten Jr. is overigens de zoon van eerder genoemde W.A. Luijten en daardoor een neef van Dork Luijten en oorspronkelijk ook afkomstig uit Lekkerkerk. Over het verloop van het conflict is niets te vinden, wel over de aanwezigheid ervan. De aandeelhouders stemmen in met de koop. Voor het stuk Oude Maas bij Groote Lindt en enkele percelen langs de oever wordt f 25000 betaald. Naast de hoge kosten kunnen ook de winsten aanzienlijk zijn. De aandeelhouders tezamen krijgen in 1900 bijvoorbeeld f 4800 dividend uitgekeerd.
Op 12 november 1897 wordt voor f 100 per jaar de kantvisserij van de heerlijkheid Puttershoek gehuurd. De huurtermijn is 12 jaar met een optie op nog eens 15 jaar. De maatschappij mag op de plaat Nederhoven volgens dit contract een zegenkade aanleggen om er een nieuwe zalmzegenvisserij te beginnen. De plaat Nederhoven ligt aan de overzijde van de Oude Maas tegenover het huis Nederhoven en wordt van de Putterhoekse oever gescheiden door het Zuiddiepje. Ook aan de rivieroever van de Groote Lindt komt een dam.
In 1898 wordt de "kantsteekvisserij ten diepe toe in de rivier de Maas", het visrecht langs de rivieroever bij Meerdervoort, door "De Volharding" gekocht van ambachtsheer G.F. Sichel van Meerdervoort. Bij de verkoop van de heerliojkheid in 1827 is deze visserij verpacht voor f 20 per jaar. Het ambacht Zwijndrecht heeft ook enkele visrechten, maar die zijn van weinig betekenis. De heerlijkheid is lange tijd in bezit van de familie Pompe van Meerdervoort.
De baronnen van Hardenbroek worden reeds in de achttiende eeuw genoemd als ambachtsheren van Kleine Lindt. Ook zij hebben belangen in de riviervisserij. Hun rechten strekken zich uit van de Develsluise haven tot Groote Lindt. In 1814 krijgen ook zij de heerlijke rechten terug. Mr Hendrik Verhoeff Marits, notaris te Dordrecht, treedt omstreeks 1870 op als hun rentmeester. Maritz is tevens lange tijd rentmeester van de familie Nassau- La Lecq.
In 1929 verkoopt "De Volharding" de visrechten en gebouwen aan de staat voor f 10.000. De zalm is dan bijna geheel uit de rivier verdwenen en de visrechten hebben hun economische betekenis verloren. "De Volharding" wordt in 1933 geliquideerd.
|
ca. 1818 - 1871 (53 jaar)