| Aantekeningen |
- Uit De Viersprong, nr. 118
(vervolg van vader Petrus Jacobus Nicolaas Klaverweiden)
Zijn zoon Marinus Petrus Johannes Klaverweiden (1876-1942) zette de experimenten op grote schaal voort. Daartoe werd in oktober 1904 naast de kaaspakhuizen in de Prins Hendrikstraat in Alphen aan den Rijn een fabriekje ingericht. Men begon met het maken van producten van koud-waterverfpoeder, Fresco Novo, spoedig gevolgd door de productie van een bindmiddel in pasta, caséinelijm. De pasta bleek van ongekende kwaliteit te zijn, vooral met het oog op de duurzaamheid van de verf die tot dusverre in binnen- en buitenland niet kon worden bereikt. Het ging voornamelijk om muurverf.
Verffabriek
Op 2 februari 1908 stond in De Rijnbode het volgende bericht: 'Het aantal fabrieken van verschillende aard in deze gemeente staat binnenkort door een nieuwe industrie te worden vermeerderd. Door de heer Th.J. Klaverweiden te Amsterdam is n.l, vergunning gevraagd voor een inrichting tot het bereiden en mengen van verven enz. op het terrein vóór de kaaspakhuizen, aan Gouwsluis gelegen'. Dit bericht was voor ons de eerste aanwijzing dat de kaaspakhuizen bij De Eendracht eigendom zijn geweest van de firma Klaverweiden. De kaas-handel en de verfproductie kwamen beide in handen van de firma G. Klaverweiden & Zoon te Amsterdam.
In de aanvraag voor een hinderwetvergunning werd in januari 1908 niet alleen gesproken over het bereiden en mengen van verf, er werd ook een laboratorium ingericht ten dienste van het onderzoek van verven, grondstoffen en chemische producten. Verder werd toestemming gevraagd en gekregen voor het zuiveren van petroleum en het in voorraad hebben van maximaal acht vaten petroleum. De vergunning werd verleend op 5 februari 1908.
Op 8 oktober 1908 werden Theodorus Jacobus Klaverweiden (1872-1933) en Marinus Petrus Johannes Klaverweiden (1914-1942), zonen van Petrus Jacobus Nicolaas Klaverweiden, beiden fabrikant en wonende alhier, bij het kantongerecht te Alphen ingeschreven als hoofdelijk aansprakelijke vennoten onder de firmanaam Gebroeders Klaverweiden. De firma had tot doel om 'naast de handel in kaas, voor gezamenlijke rekening de fabricage van en de handel in verfstoffen en andere chemische producten en verder alles wat daarmede in de meest uitgebreide zin in verband kon worden gebracht, ter hand te nemen.' De vennootschap werd aangegaan voor de tijd van vijf jaar, ingaande l januari 1908, en voor ieder volgend tijdvak van vijf jaar gecontinueerd, mits niet zes maanden ervoor schriftelijk was opgezegd.
In datzelfde jaar 1908 werd naast de kaaspakhuizen aan de Rijn een werkplaats gebouwd die als verffabriek dienst ging doen. De nieuwbouw werd op 8 januari 1908 goedgekeurd door burgemeester en wethouders van Alphen. Aan de voorzijde van de pakhuizen werd een kantoorgebouw ingericht. In 1909 werd geadverteerd voor het eerste personeelslid, een jongste bediende. In 1919 vroeg men een reiziger.
Medewerkers van de verffabriek die gezien hun lange dienstverband genoemd moeten worden zijn Wilhelmus Kleijn (1903-1975, chef van de verffabriek) en Jacob van Ringen (1920-1999, bedrijfsleider). Theodorus bleef ongetrouwd en woonde in Alphen op verschillende adressen. Marinus trouwde in 1914 te Alphen met Cornelia Blonk (geboren 1885). Hij woonde eerst op (toen) de Gouwsluisseweg nr. 71 (dit pand is afgebroken), later in de Stationsstraat nr. 21f. Het echtpaar bleef kinderloos.
Kaasopslag en verffabriek gescheiden
In 1920 werden de kaasopslag en de verffabriek zakelijk gescheiden. Petrus Cornelis Klaverweiden (geboren 1882), jongste zoon van Petrus en broer van Theodorus en Marinus), kreeg de leiding over de kaashandel, maar bleef in Amsterdam wonen. Hij was in 1918 getrouwd met de in 1896 in Hamburg geboren Emma Plette. In 1924 werd een bijgebouw geplaatst waarin kaas werd gewassen. Ook werd in dat jaar nog een kantoorbediende gevraagd; schriftelijke sollicitaties te richten aan G. Klaverweiden & Zoon te Amsterdam. In 1926 werd de kaashandel om onbekende redenen beëindigd. In 1929 werd het perceel aan de Prins Hendrikstraat (twee kapitale kaaspakhuizen, Rotterdam en Amsterdam, benevens eenige gebouwen en verdere opstallen) voor ƒ 23.900 verkocht aan Abraham de Lange, koopman te Amsterdam.
Kaashandel N.J. Verkleij & Zonen te Alphen aan den Rijn heeft in de jaren dertig nog geprobeerd de kaaspakhuizen te huren voor de opslag van ijs, maar dat is niet gelukt. In 1936 werd het perceel verkocht aan Bonda's Veevoederfabriek te Leiden.
(zie ook bij Jan Willem Bonda, geb. 1892, elders in deze database)
Chemische Fabriek Alpha
De verffabriek ging verder door het leven als Chemische Fabriek Alpha met de gebroeders Th.J. en M.P.J. Klaverweiden als vennoten. De productie van muurverven steeg gestaag en daardoor ontstond ruimtegebrek. De verffabriek werd in 1929 verplaatst naar Oranjestraat nr. 60a.
Door het overlijden van Theodorus in 1933 werd de bestaande vennootschap onder firma ontbonden. Het bedrijf werd voortgezet door zijn broer Marinus onder dezelfde naam. Tijdens de crisisjaren was er weinig productie en nauwelijks omzet. Het bedrijf raakte in de schulden.
In 1937 trad Marinus terug als eigenaar/directeur. G.J. Kooy, zoon van de belangrijkste geldschieter, Kooy sr. te Leimuiden, werd de nieuwe eigenaar. Deze kreeg het recht de oude firmanaam te blijven gebruiken. Procuratiehouders werden Marinus P.J. Klaverweiden en A. Oskam. In 1940 werd A. Oskam tot directeur benoemd, G.J. Kooy werd president-commissaris. Het ontbrak beide heren niet aan ondernemerszin. Na de crisisperiode werd het bedrijf steeds groter. De uitbreiding van het afzetgebied bracht echter verplichtingen met zich mee, zoals een snelle levering van de gewenste producten. Hiervoor beschikte men in de Oranjestraat over onvoldoende ruimte en dus moest weer worden uitgezien naar een nieuwe vestiging.
Wilhelminastraat
Het voormalige fabrieksgebouw van de firma Stokhuyzen, Wilhelminastraat nr. 34 (vruchtensap- en jamfa-briek), werd in 1941 het nieuwe onderkomen van de verffabriek, nadat het gebouw geruime tijd onderdak had verschaft aan Nederlandse en Duitse militairen. Hier was voldoende ruimte beschikbaar voor een 'modern' bedrijf met de benodigde machines, opslag van grondstoffen, expeditie, laboratorium enz. Het oorspronkelijke woonhuis werd tot kantoorgebouw ingericht. In de hal bracht schilder W. van Diest een fraai tegeltableau aan, een symbolische voorstelling van de verffabricage en de handel.20 Dit tableau is jammer genoeg niet bewaard gebleven. In 1942 overleed Marinus P.J. Klaverweiden op de leeftijd van 66 jaar.
Jubileum
In 1954 werd het vijftigjarig bestaan van de verffabriek groots gevierd. In 1937, het jaar waarin de huidige directie was aangetreden, waren er tien mensen in dienst, in 1954 dertig. De productie was door ver doorgevoerde mechanisatie in de laatste vijf jaar verhonderdvoudigd. Het product Alphatex veroverde de markt. De naam Chemische Fabriek Alpha was een nationaal begrip geworden. Men dankte dit aan het feit dat men voor Nederland de speciale rechten had voor het enige juiste bindmiddel voor muurverven.
Samenwerking
De verffabriek was op zoek naar nieuwe producten en vernieuwing. In 1954 kwam op het gebied van de muurverffabricage een samenwerking tot stand tussen Chemische Fabriek Alpha en N.V. Sikkens Lakfabrieken te Sassenheim. Technische gegevens en problemen werden uitgewisseld, waarbij een praktische ervaring van vijftig jaar werd gecombineerd met Sikkens' technische en wetenschappelijke kennis en researchactiviteiten. Hierdoor werd het mogelijk het gebied van de muurverven op de meest efficiënte wijze te ontwikkelen. 'Alpha' werd onderdeel van de Sikkens Groep, maar behield zijn eigen naam en zelfstandigheid.
Van Foreestlaan
Door de verdere groei was een groter pand nodig. In 1959 gaf de gemeente een vergunning af voor de bouw van de nieuwe verffabriek, Alpha N.V. v/h Gebr. Klaverweiden, met een kantoor op eigen grond aan de Van Foreestlaan nr. 15. In 1960 kreeg men toestemming om aan de Van Foreestlaan nr. 13 een woning te bouwen. Architect van het project was Johan Visser. In 1961 waren fabriek en woning voltooid en kon de verhuizing vanuit de Wilhelminalaan plaatsvinden.
In 1962 kwam de Sikkens Groep, inclusief Alpha, door een fusie terecht in het Akzo Nobel Coating concern. De fabriek in Alphen aan den Rijn heeft nog een aantal jaren muurverven geproduceerd maar is uiteindelijk gesloten, nadat de productie elders was overgenomen. Hierna vestigde drukkerij Haasbeek zich in dit pand.
Van kaas naar caseïne naar muurverf en waterbestendige muurverf, een uniek product waarvoor de gebroeders Klaverweiden in Nederland octrooirechten hadden. Door grootschaligheid en fusiegolven kwamen de productierechten uiteindelijk terecht bij de grootste verfproducent ter wereld, maar in Alphen begon in 1904 de victorie!
|
ca. 1876 - 1942 (66 jaar)